Tandwiel
Kortom, ook de praktische implementatie van circulaire bouwambities blijft mensenwerk, vat Huitema samen. “Er moet veel tijd worden geïnvesteerd in de zachte kant van de samenwerking. Aannemers zijn dat niet altijd gewend. Waarom zit ik zo’n sessie, het kost alleen maar tijd en geld – dat vragen zij zich dan zich af. Maar op momenten dat het spannend wordt en knopen moeten worden doorgehakt, dan win je deze ‘verloren’ tijd meteen terug.” Snel rendement en korte-termijn-voordelen staan haaks op circulair bouwen, vindt ook Treffers. “Een intensieve dialoog om elkaar te leren kennen en ideeën uit te wisselen wordt gezien als tijdverlies en dus als kosten. Iets voor believers. Terwijl het juist een opbrengst is. De faalkosten worden immers verminderd.”
Huitema ziet de realisatie van het nieuwe cultuurcluster op Berlijnplein als “een tandwiel met drie radertjes”. Technische, procesmatige én financiële innovaties grijpen ineen om circulariteit te borgen. “Er is goed nagedacht over de technische principes van circulariteit. Vervolgens naar de ruimtes die in de financiële modellen moeten worden gecreëerd, zodat de deelnemende partijen daadwerkelijk waarde gaan toekennen aan circulariteit. Bijvoorbeeld door de restwaarde in de ontwikkeling mee te nemen in de beschikbare budgetten.”
Dat klinkt alsof circulair bouwen vooral is gebaseerd op protocollen en afspraken. Maar, verzekert Huitema, het gaat juist niet om regels voorschrijven, maar om ruimte bieden. “De gebruikers van Berlijnplein moeten zich bewust zijn van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de nieuwe gebouwen en buitenruimte. Het zou fantastisch zijn als zij straks dat cultuurcluster helemaal doorleven en dit kunnen overbrengen aan bezoekers. Dan is de iconische voorbeeldfunctie geslaagd.”
Noor Huitema is oprichter van Copper8, met compagnon Cécile van Oppen. Dit innovatieve adviesbureau op gebied van duurzame transities is twee jaar terug aangesloten bij het team van Berlijnplein. Door te adviseren, te onderzoeken en te ondernemen laat Copper8 zien duurzaamheid niet duur(der) of minder mooi hoeft te zijn – mits het proces en het business model goed worden georganiseerd. Huitema wordt daarbij gedreven voor een persoonlijke motivatie om de wereld te verbeteren. En de overtuiging de transitie naar een circulaire economie om meer draait dan financiën.
Fulco Treffers is de aanjager innovatie in het projectteam Berlijnplein. Dat doet hij met het adviesbureau 12N Urban Matters dat hij zeventien jaar geleden oprichtte. Hij werkt aan projecten over participatie, circulaire economie en andere maatschappelijke vraagstukken. Of zoals hij zelf zegt: urban matters that matter. Solidariteit en emancipatie zijn daarbij een vast uitgangspunt. Opdrachtgevers van 12N zijn veelal lokale overheden, woningcorporaties en cultuurinstellingen.